Budur cihanda benim en beğendim meslek, Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek. (Mehmet Akif Ersoy)
Aziz Türkçemizi konuşan Kıymetli Okuyucularımız!
Konuşma; insanoğlunun etrafındakilerle iletişim kurmasının en etkili, en sık ve en uygulanabilir yoludur. Eskiler, “Üslub-u beyan, aynıyla insandır” derler. Bir insanın insanlığı (kişiliği, karakteri ve kıymeti) konuşmasına yansır. O insanı konuşmasından anlarız.
İnsan sosyal bir varlık olduğundan; bilgi, birikim ve deneyimlerini paylaşmak, duygu ve düşüncelerini aktarmak için konuşma ihtiyacı duyar. İnsanlarla iletişim kurabilmek, duygu düşünce ve isteklerini ifade etmek için kullanabileceği en önemli araç ise “dil”dir.
Peki; bilgi, tecrübe ve yeteneklerimizi ne kadar etkili ve doğru kullanabiliyoruz? Mesleki ve özel yaşamda kendimizi iyi anlatmak, yaptığımız işleri iyi ve doğru anlatabilmek, başarımızı artırır. Dinletebilmek, ikna edebilmek, kabul görülmek, takdir edilmek ve başarmak isteriz. Başarmak için ilk adım, doğru ve etkili iletişim kurabilmektir. Bunu sağlayan ise konuşma becerisi ve yeteneğidir.
Güzel ve etkili konuşmada diksiyon (söyleniş-telaffuz-pronounciation) yani seslerin doğru ve etkili çıkarılması son derece önemlidir. Fonetik bilgisi, seslerin çıkarılışını inceler. Diksiyon ise buna ek olarak daha geniş bir şekilde, ses organlarının doğru sesleri çıkarabilecek şekilde eğitilmeleri üzerinde odaklanır. Bu yönüyle diksiyon, önemli ölçüde fonetiğe dayanır.
Diksiyon kelimesinin kökeni: Fransızca diction "söyleyiş biçimi, ifade" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük, Latince aynı anlama gelen dictio sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince dicere, dict- "söylemek" fiilinden +tion sonekiyle türetilmiştir.
Türk Dil Kurumu’nda “Diksiyon” sözcüğünün açıklaması:
1.Seslerin, sözlerin, vurguların, anlam ve heyecan duraklarını kurallarına uygun olarak söyleme biçimi,
2.Konuşulan dilin incelenmesi ve kullanılması,
3.Duru, açık vurgulama ve çıkaklara tam uyarak konuşma.
Diksiyon; konuşma öncesinde aldığımız nefesle, nefesimizin oluşturduğu seslerle ve bu seslerin ağzımızda şekillendirilerek oluşturduğu kelimelerle ilgilenir. Ayrıca konuşmamızı güzelleştirdiğimiz ve daha anlamlı hale getirmek için yaptığımız tonlamalar, vurgular da diksiyonun çalışma alanıdır.
Güzel ve etkili konuşmada diksiyon yani seslerin doğru çıkarılması son derece önemlidir. Bir yandan kendi dilimizin fonetiğini en doğru şekilde öğrenmeli diğer yandan bunları kullanmayı yetenek haline getirmeliyiz. Durakları, ulamaları, vurguları doğru kullanabilmeliyiz.
Fonetik bilimi seslerin çıkarılışını inceler. Diksiyon ise buna ilave olarak daha geniş bir kapsamda, ses organlarının doğru sesleri çıkarabilecek şekilde eğitilmeleri üzerinde odaklanır. Bu özelliği ile diksiyon önemli ölçüde fonetiğe dayanır.
Diksiyonda başarı; kişinin okuduğunu, söylediğini içinde yaşayabilmesine, içinden geldiği gibi sıcak, içten ve samimi söyleyebilmesine bağlıdır. Havasına girebilen bir kişi, söylediklerine bir anlam derinliği ve inceliği kazandırır. Bazen bir tek kelimenin telaffuzu bile, o kişinin geçmişi, öğrenim durumu, bellek hızı ve yeteneği hakkında fikir verebilir. Ses; dalgınlık, kayıtsızlık, korkma, utanma, kibirlilik, kendini beğenme, dikkatsizlik, bünyece zayıflık vb. birçok özellikleri ortaya koyabilir. Aynı zamanda o kimsenin uyanık, yetenekli, dengeli, atak, makul, cesur olduğunu da gösterebilir. Kaba, pürüzlü, sert, kızgın, genizden konuşan, çok ince sesler; dinleyenler üzerinde iyi bir etki bırakmaz. Sesimizin niteliği hakkında bilgi sahibi olabilmek için bazı basit cümleleri yüksek sesle birçok kez okumak yararlıdır. Böylelikle sesimizin başkaları üzerinde bırakabileceği etkileri ve kusurlarımızı öğrendikten sonra, yoğun bir çalışmayla sesin az da olsa eğitilebilmesi mümkündür. Bu alanda başarılı olabilmek için aşağıda belirtilen iyi bir konuşma sesinin niteliklerini bilmek gerekir:
*Sesin işitilebilir olması,
*Canlılık,
*Sesin ayarlanması,
*Anlatımda değişiklik,
*Temiz ve doğru söyleyiş.
(DEVAM EDECEK)
