Akşehir Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen kongrede, Tarihi Kentler Birliği Danışmanı Bekir Ödemiş ve Genel Sekreteri Oktay Özel açılış konuşmasından sonra konuşan Ankara Büyükşehir Belediye (ABB) Başkanı Mansur Yavaş, Milli Mücadele Rotası Projesi'ni anlattı. Lozan Antlaşması'nın tarihsel anlamının tartışıldığı bir dönemde bu rotanın hayata geçirilmesinin önemine vurgu yapan Yavaş, "Lozan, bu milletin topyekûn mücadelesinin diplomatik zaferle taçlanmış sonucudur. Bu yalnızca tarih değil; kim olduğumuzu hatırlatan bir aynadır" ifadelerini kullandı.
Tarihi Kentler Birliği Encümen Üyeleri Seçildi
Kongrenin ilk oturumunda Tarihi Kentler Birliği Encümen Üyeleri de belirlendi. Bartın Belediye Başkanı Muhammed Rıza Yalçınkaya, Sur Belediye Başkanı Adnan Örhan, Sarıyer Belediye Başkanı Mustafa Oktay Aksu, Menteşe Belediye Başkanı Gonca Köksal Aras, Şehzadeler Belediye Başkanı Gülşah Durbay, Mut Belediye Başkanı Murat Orhan ve Geyve Belediye Başkanı Selçuk Yıldız encümene seçildi.
Mansur Yavaş, projenin sadece bir rota değil, milletin yeniden doğuş hikâyesi olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
"Adım adım, iz iz, belge belge takip ettiğimiz o büyük yürüyüşü dijital bir haritaya dönüştürdük. Bu rota, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan yola çıkışıyla başlayıp, 23 Ekim 1922’de düşmanın bu topraklardan atılmasıyla taçlanan büyük bir direnişin simgesidir."
Milli Mücadele Rotası'nın yalnızca aktarılmakla kalmayıp canlandırıldığını söyleyen Yavaş, geçmişin izlerini geleceğe taşımayı amaçladıklarını belirtti:
"Erzurum ve Sivas Kongreleri'nin salonlarından Tokat’taki Vasfi Süsoy Konağı’na, Kayseri’deki İmamizade Konağı’na kadar birçok tarihi noktayı dijital belleğe aktarıyoruz. Bu noktalar yalnızca taş binalar değil, milletin kaderinin yeniden yazıldığı yerlerdir."
Akşehir Detayı: “Futbol Maçıyla Verilen Mesaj”
Yavaş, Akşehir’de oynanan gizli futbol maçına da değinerek, bu olayın milli mücadelenin sıradan anlarda bile nasıl sürdüğünün bir örneği olduğunu hatırlattı. Behiç Erkin’in Dekovil Hattı için verdiği mücadeleyi de aktaran Yavaş, kadınların sırtlarında taşıdığı raylarla bu hattın döşenmesindeki emeklerini unutmadıklarını söyledi.
Tarihsel bilinç eksikliğine dikkat çeken Yavaş, şu çarpıcı örneği verdi:
"Sakarya Meydan Muharebesi dendiğinde bile birçok kişi bunun Adapazarı'nda geçtiğini sanıyor. Oysa savaş Haymana ile Polatlı arasındaki Sakarya Köyü’nde geçmiştir. Bu, daha yüz yıl geçmeden mekanların bile unutulduğunu gösteriyor."
Projenin sadece geçmişi hatırlatma değil, aynı zamanda kültür turizmine de katkı sağlama amacı taşıdığını söyleyen Yavaş, "Her durak bir bellek taşı olacak. Bu hikayeler çocuklarımızın yüreğinde yeni ışıklar yakacak" dedi.
Kapanış konuşmasında Mansur Yavaş, projeye katkı sağlayan belediyelere, akademisyenlere ve teknik ekibe teşekkür ederek şöyle dedi:
"Bu rota sadece bir tarih yolculuğu değil; bir milletin kendine dönüş hikayesidir. Ortadoğu’nun durumunu hepimiz görüyoruz. Yüzyıl önce çizilen haritalar bugün hâlâ önümüze sürülüyor. Bu milletin çocukları, ülkenin nasıl kurtarıldığını iliklerine kadar öğrenmelidir."
Konuşmaların ardından ‘Bir asrın ardından milli mücadeleye bakış’ konulu konferansa geçildi.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neşe Özden, “Dünya Tarihinin Dönüm Noktasında Uluslararası Tarihi Değiştiren Atatürk ve Türk Devrimi” başlıklı sunumuyla katılımcılara Türk Devrimi’nin evrensel etkilerini aktardı.
Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şaduman Halıcı ise “Karadeniz’in Dalgasından Bozkırın Direnişine: 3. Kafkas Tümeni’nin Yolculuğu” adlı sunumunda, Millî Mücadele sürecinde 3. Kafkas Tümeni’nin stratejik önemini ve tarihsel seyrini ele aldı.
Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü öğretim üyesi ve Kara Harp Okulu öğretim görevlisi Dr. Mehmet Canlı da “Coğrafyanın Batı Cephesindeki Askerî Harekâtın Planlanması ve İcrasındaki Rolü” başlıklı sunumuyla, coğrafi unsurların askerî strateji üzerindeki etkisini detaylı şekilde ortaya koydu.
Birinci oturumun ardından verilen aranın ardından “Millî Mücadeleye Yerel Bakışlar” konulu konferansa geçildi.
Prof. Dr. Nuri Köstüklü, “Millî Mücadele'de Akşehir ve Akşehir’le İlgili Henüz Bilinmeyen Önemli Belgeler” konulu sunumuyla yer aldı. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı olan Köstüklü’nün ardından;
Bekir Sıtkı Severoğlu, “Türk İstiklâl Savaşı'nda Yankılanan Gaziantep Savunması Kahramanlarının Ayak Sesleri” başlıklı sunumuyla katkı sundu. Severoğlu, Gaziantep Tarih, Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi’nin kurucusudur.
Hüdaverdi Akbeyik ise “Dünyada Bir İlk: Çal Yöresi Millî Mücadele’de Ahitname” adlı sunumuyla dikkat çekti. Akbeyik, emekli öğretim görevlisi olup Çal Yöresi Dernek Başkanıdır.