Yeni bir yazımızdan herkese merhaba. Bu haftaki konumuzun bedeli ödenmiş senedin dava, icra, ciro edilmesi , bankaya verilmesi gibi durumlarda neler yapılabilir onlardan bahsedeceğiz.
Bedeli borçlu tarafından önceden ödenmiş senedin yukarıda belirttiğimiz gibi hukuka aykırı şekilde kullanılması durumunda hukuki ve cezai müesseseler karşımıza çıkmaktadır, hukuki olarak kişi borcu daha önceden ödediğine , ilgili senede dair borcu olmadığına ilişkin hukuk mahkemelerinde dava açmalıdır bahse konu dava uygulamada menfi tespit davası olarak karşımıza çıkmaktadır.
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Yani dava icra takibinden önce veya takip esnasında borç ödenmeden önce açılmalıdır borç ödendikten sonra açılamaz, eğer icraya verilen borç ödenir ise menfi tespit değil istirdat davası açılabilir, bu ayrıma dikkat etmek gerekmektedir.
Yukarıda bahsettiğimiz husus işin hukuki boyutu olup bir de cezai boyutu bulunmaktadır, orada da karşımıza bedelsiz senedi kullanma suçu çıkmaktadır, aşağıda kısaca ona değineceğiz.
Bedelsiz Senedi Kullanma Suçu Nedir?
Borçlusu tarafından bedeli kısmen veya tamamen ödenmiş senedin alacaklı tarafından hukuka aykırı şekilde kullanılmasıdır. Bu senet; çek, poliçe, bono olabileceği gibi başkaca senetler de olabilir. Kural olarak, alacaklı bedeli ödenmiş senedi borçluya iade etmelidir. Alacaklı, ödenmiş senedi iade etmese bile senedi kullanmadığı takdirde bu suçu işlemiş olmaz.
Senedi kullanma şu şekillerde olabilir; Senedin tahsili için dava açılması veya icra takibine konulması, Senedin başkasına ciro edilerek devredilmesi , Senedi protesto ettirmek veya başka amaçla bankaya vermek, Senedi takas veya mahsup amacıyla kullanma.
Bu Suç Nasıl İspat Edilir?
Bedelsiz senedin kullanıldığını ispat eden kişi bunu yazılı delille ispatlaması gerekir. Tanık delili yeterli değildir. Eğer sanık suçu kabul ettiğini söylemezse ancak yazılı delille ispatlanması mümkündür. Suç ispatlandığı takdirde 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezasına hükmedilir. Verilen bu ceza adli para cezasına çevrilmesi mümkün olmasa da Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve cezanın ertelenmesine karar verilebilir.
Şikayet Olmadan Soruşturma Açılır Mı?
Bedelsiz senedi kullanma suçu şikayete tabi olduğundan resen soruşturma açılamaz. Mağdur senedin kullanıldığını öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayetçi olmalıdır. Bu suçta olağan zamanaşımı 8 yıldır ve görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Bedelsiz senedi kullanma suçu bazen tefecilik suçuna da vücut vermektedir, ilgili suçların soruşturulması kovuşturulması adli merciler tarafından yapılmaktadır. Tefecilik suçu da yine tehdit ve yağma suçları ile birlikte işlenebilmektedir. İleriki yazılarımızda bahsedilen suçlara değineceğiz. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere sağlıklı günler dilerim.
