1840 YILINDA EĞRİGÖZDE’Kİ HANE REİSLERİ
1840 yılında düzenlenen Temettuat Defterine göre Eğri göz’de bulunan hane reisleri şunlardır: Nebi oğlu Hacı Süleyman, Abdullah oğlu Ömer, Hacı Hasan oğlu Hasan, İbrahim oğlu Osman, Halil oğlu Mehmet Ali, Hacı Mehmet oğlu Hasan, İbrahim oğlu Ahmet, Mustafa oğlu Abdullah, İsmail oğlu İsmail, Osman oğlu Ahmet, Hacı Osman oğlu Salih, Ali oğlu Kayyum Ali, Hamamcı İbrahim oğlu Hacı Osman, Abdullah oğlu İbrahim, Osman oğlu Köse Mehmet, Hasan Oğlu Mehmet, Mehmet oğlu Veli, Mehmet oğlu Ali, Ahmet oğlu Hacı Mehmet, Osman oğlu Hacı Osman, Mehmet oğlu Halil, Molla Mehmet oğlu Baba Ali, Ahmet oğlu Hassan, Halil oğlu Ahmet, Hasan oğlu Koca Mustafa, Ömer oğlu Süleyman, Mustafa oğlu İsa, Bayraktar oğlu Ali bin Osman, Ali oğlu Ahmet, Ali oğlu Hacı Hasan, Mehmet oğlu Ömer, Hacı Mehmet oğlu Mustafa, Mehmet oğlu Hacı Mustafa, Mehmet oğlu Hacı Mehmet, Yeğen oğlu Ömer, Hacı İsmail oğlu Kara Hüseyin, Hacı İsmail oğlu Mustan, Haydar oğlu Ali, Mehmet oğlu Mehmet, Hacı İsmail oğlu Ahmet, Gazi oğlu İbrahim, Gazi oğlu Hasan Hüsnü, Hasan oğlu Hasan Ali, Hafız oğlu Mehmet, Ömer oğlu Halil, Mehmet oğlu Hasan, Osman oğlu Osman, Şeyh Ali oğlu Molla, Şeyh Ali oğlu Ahmet, Tekkenişin Mustafa, Numan oğlu Hassan, Numan oğlu Mehmet, Koca Sami oğlu İbrahim, Hacı Mehmet oğlu Mehmet, Koca Veli oğlu Osman, Mustafa oğlu Hacı Mehmet, Ömer oğlu İsmail, Sarı çoban oğlu Mustafa, Kara Ali Mehmet, İsmail oğlu Hacı Halil, Ahmet oğlu Hasan, Abdullah oğlu Veli, Abdullah oğlu Mustafa, Ali oğlu Yetim Musa, Emir Mehmet oğlu Mehmet, Ahmet oğlu Mustafa, Hasan oğlu Ahmet, Ali oğlu Mehmet, Siyam oğlu Hacı Ömer, Solak oğlu Mehmet, İsmail oğlu Hacı Ömer, Halil Oğlu Hacı Mehmet, Halil oğlu Ahmet, Kara Mehmet oğlu Hamza, Yusuf oğlu İsmail, Şakir oğlu Mehmet, Abdullah oğlu Mehmet, Halil İbrahim oğlu Durmuş, İsmail oğlu İbrahim, Ayan oğlu Mustafa, Topal oğlu İsmail, Ömer oğlu Hasan, Topal Oğlu Mustafa, Odabaşı oğlu Mustafa, Abaza oğlu Mustafa, Deli Ömer oğlu arı İsa, Ömer oğlu Hasan, Hacı Ali oğlu Ahmet, Hacı Hasan oğlu Osman, İsmail oğlu Hasan, Kara Ahmet oğlu Ali, Hafız Mehmet oğlu Mustafa, Kara Mehmet oğlu Osman, Hasan oğlu Mustafa, Yusuf oğlu Yusuf, İsmail oğlu Ahmet, Hasan oğlu Ali, Ali oğlu Ali, Halil oğlu Osman.
“Yukarıda yer verilene bazı isimlerde, baba ve evladının ismi aynıdır. Bunun nedeni; Osmanlı döneminde yaşayan Türklerde babası şehit olan veya çocuğu doğmadan ölen kişilerin baba isimleri evlatlarına verilmesidir.”
HANÖNÜ CAMİSİNDE BULUNAN SANCAKLAR
1908 yılında askere giden Eğriözlü ihtiyat askerleri köylerine dönerken hatıra olarak bir sancak yaptırıp camiye koymuşlardır. Bu sancaklar yıllar içinde eskimiştir, 1909 yılında camiye hediye edilen sancağın bir benzeri yapılarak Hanönü camisine konulmuştur. Bu sancaklar günümüzde camiye ait imam odasında muhafaza edilmektedir. Mahalle de yaptığımız araştırmalar esnasında, her ne kadar bu sancakların resimlerini çekmek istesek de Akşehir Müftülüğünden yazılı izin almamız gerektiği vurgulanarak müsaade edilmemiştir. 1908 yılında getirilen bu sancakların kitabesinde 1324 senesine tecemmüm olan Eğrigöz karyesi İhtiyat efradının bergüzarıdır 1325 yazmaktadır.
BEREKETZADE İSMAİL HAKKI’YA GÖRE EĞRİGÖZ
1878 yılında Akşehir Kaymakamı olan Bereketzade İsmail Hakkı Bey, Eğriöz’ü çok sever ve sık sık bu köye faytonu ile gelir burada dinlenirmiş. Bereketzade anılarını yazdığı Yad-i Mazi adlı eserinde köy ile ilgili şunları yazmıştır: “Vişnesi iri kirazı ise çeşit çeşit ve pek lezzetlidir. Hele kasaba yakınında ki yakınındaki Eğrigöz köyünde yetişen sarı renkli bir çeşit kiraz o kadar naziktir ki, kasabaya gelirse zedelenir.”
ÇEŞİTLİ HARPLERDE ŞEHİT OLAN EĞRİGÖZLÜLER
Eğrigöz halkı, Akşehir ve çevresinde gözü pekliği ile tanınır, çeşitli cepheler de, köyde yaşayan halk gözünü budaktan esirgemeyerek vatan topraklarının savunmasında bulunmuşlardır. Öyle ki Osmanlı Rus Harbine katılarak, savaşa katılan alayın sancaktarlık görevini Eğrigözlü Osman oğlu Ali yapmıştır. (Bu kişinin soyundan gelenler günümüz Doğrugöz’ünde Fedai, Bayrak, Demir, Candan soy ismini taşımaktadırlar. Bu kişi 3 dönem Doğrugöz Belediye Reisliği yapan Osman Fedai’nin de dedesidir.) Köyde aklı yeten pek çok kişi, Eğrigöz’den birçok insanın savaşlara giderek dönmediklerini beyan etmişlerdir. Şimdiler Akşehir’in bir mahallesi olan Doğrugöz’de yaptığımız saha çalışmalarında pek çok İstiklal Harbi Gazilerinin torunlarından hikâyelerini dinleme fırsatımız oldu. (Bu konu ile ilgili çalışma daha sonra yayımlanacaktır.) Çeşitli harplerde şehit ve gazi olanların listelerine ulaşmak dönemin şartlarında Osmanlı Devleti’nin kayıt altına alınabildiği kadardır. Yaptığımız bu çalışmalarda, resmi olarak şehit olan (Osmanlı Dönemi) kişiler ve şehit olduğu cepheler şu şekildedir;
İbrahim oğlu Abdülkadir (1878-1917 Filistin Cephesi-Meydan Harbi), Mehmet oğlu Hasan (1890-1915 Çanakkale Savaşı-Keçi Deresi), İsmail oğlu Hasan Hüseyin (1885-1916 5. Sayyar Hastanesi), Erge oğullarından Abdullah oğlu İzzet (---- 1915, Çanakkale Savaşı-Şimal Grubu ağır mecruhin Seyyar Hastanesi), Sait oğlu Mehmet (1885-1916 Irak cephesi, Garraf Harbi) Ali oğlu Yahya (1889-1916 Irak cephesi-Garraf Harbi). Bunların dışında, 2017 yılında Şırnak’ta Uzman Çvş. Yunus Ertürk, aynı yıl Diyarbakır’da Uzman Çvş. Şelçuk Özer şehit olarak vatan toprağını kanları ile sulamışlardır.
“Çalışmalarımız esnasında destek veren Fatih Şahin ve Ahmet Bayrak’a teşekkür ederiz.”
Kaynakçalar: Türkçe Osmanlıca sözlük-Büyük Türkçe Sözlük. Mehmet Akif Erdoğdu 1466 Akşehir Mufassal Defteri (Metin İnceleme), Milli Savunma Bakanlığı Şehitlerimiz, İbrahim Hakkı Konyalı Akşehir Tarihi Turistik Kılavuzu, Muharrem Bayar Akşehir Tarihi, Bereketzade İsmail Hakkı Yad-ı Maz-i, TDV İslam Ansiklopedisi, Türkçe Sözlük, 1988: 389-391, Ahmet Bayrak (02.02.2020 tarihli görüşme)
