Yüz ölçümünün yüzde 67’si tarım arazisi olarak kullanılan Konya’da, 2022 yılı sulama sezonunda 2 milyon 300 bin 140 dekar tarım arazisi sulandı. Kayıt dışı kullanılan kuyuların takibinin yapılamaması ve vahşi sulama sonrasında yer altı su kaynaklarında 50 metreye kadar çekilme meydana gelirken ovanın kuzey bölgesinde ise 400 metreye kadar açılan kuyulardan su çıkmadığı kayıtlara geçti.

Konya’da 1960’lı yıllardan itibaren yeraltı su kaynaklarının kullanılmaya başlandığını belirten Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, konuya ilişkin değerlendirmesinde özetle şu ifadelere yer verdi:

“1960'lı yıllardan sonra yer altı su kaynaklarından yararlanma, özellikle ilk Çumra havzasında başlayan sulama daha sonra havzanın birçok yerinde yaygınlaşmıştır. Bu bölge içerisinde yüzey sulamalarının dışında çok yoğun bir şekilde yerel suyundan yararlanıyorlar. Devlet Su İşleri ya da vatandaşların belgeli bir şekilde açmış olduğu kuyuların sayısı yaklaşık 40 bin. Yüzeye yakın sular zamanla düşmeye devam ederken bu düşüş son zamanlarda metrelerle ifade edilmeye başlandı. Yer altı su seviyesinde, 1960 yılından günümüze 50 metreden fazla bir düşüm gerçekleşti.

Havzada çok su tüketen bitkilerin üretimi giderek yaygınlaşıyor. Özellikle şeker pancarı, mısır, ayçiçeği, yemlik bitkiler, yonca ve silajlık mısır gibi bitkilerin bütün sezon boyunca sulanma zorunluluğu var. Ülkemizde en fazla yer altı suyundan yararlanan havza Konya Kapalı Havzası ve yer altı suyuna ise talep giderek arttırıyor.

Bahar dönemindeki yağışların, ani yaşanması nedeniyle yer altı su kaynaklarına etkisi olmadı. Kaçak kuyuların açılması su kullanım kontrolünü zorlaştırdığı gibi aynı zamanda niteliksiz su seviyelerinin nitelikli su seviyelerine karışması gibi bir tehlike de arz ediyor. Havza’nın özellikle kuzey bölgelerinde bulunan Yunak, Çeltik, Kulu ve Altınekin gibi ilçelerde açılan bazı kuyuların derinlikleri artık 400 metreleri bulmuş olsa da suya rastlanamıyor. Bu nedenle bu bölge içerisinde yeraltı suyuna dayalı tarımsal sulamanın çok sürdürülebilir olduğunu öngöremiyoruz.”

Sulama alanında kullanılan malzemelerin teknolojiye uygun hale getirilmesinin su tasarrufunda fayda sağlayacağını aktaran Arık; “Bu havza içerisinde bu ürünleri tamamen kaldıralım gibi bir radikal bir çözüm önermemiz mümkün değil. Ancak burada şunu söylemek gerekiyor; bizim havza içerisindeki en önemli varlığımız yeraltı suyumuz olduğuna göre yeraltı suyumuzu da dengeli ve tasarruflu kullanmak adına hem sulama sistemlerinin modern hale getirilmesi hem de tarımsal üretimin daha az su tüketen bitkilere doğru adım adım dönüştürülmesi çok daha uygun olacaktır.” dedi.