Günümüzde Batı Cephesi Karargâh Müzesi olarak kullanılan eski Akşehir Belediye binasını Bostan Bey olarak meşhur olan Akşehir Belediyesi eski başkanlarından Hacı Mustafa Efendi yaptırmıştır.
Hacı Mustafa Efendi, Miralay Şemseddin Bey’in oğludur. Çay Medresesi’nin meşhur Müderrislerinde Şemseddin Efendi’nin neslindendir. Babası Akşehir Sancağı’nın İshaklı Kazası’na bağlı Eber Köyü’nde Akşehir’e gelmiştir. Mustafa Efendi’nin doğum tarihi belli değildir.
İyi bir eğitim alarak kendini yetiştiren Mustafa Efendi, “Meclis-i Beledi” olarak bilinen Akşehir Belediyesi’nde Bostancı olarak işe başladı. Günümüzün zabıtası olarak nitelendirebileceğimiz Bostancı’nın o devirdeki görevi belediyenin güvenlik amirliği yapmak, pazarları denetlemek ve binaların yapımı için gerekli malzemeleri temin etmek gibi işlerdi. Bu görev sırasında halk arasında Bostan Bey olarak meşhur oldu.
Tanzimat döneminde kaza idari meclisleri kuruldu. Bu kaza idari meclisleri kazanın mülki amiri olan kaymakamın başkanlığında mal müdürü, tahrirat katibi, Kaza Hakimi, Müftü ve ikisi Müslim, ikisi de gayri Müslim ahaliyi temsil eden üyelerden oluşuyordu. Kaza İdare Meclisi, idari davalar, kaza gelir ve giderinin gözden geçirilmesi, miri malların idaresi ve korunması, umuma ve sağlığa ait tedbirlerin alınması, beledi tesislerin yapım ve onarımı, köy yollarının yapım ve bakımı gibi konuları görüşür ve karara bağlardı. 1886-1887 yılı salnamesinde Akşehir Kaza İdari Meclisine Celal ve Bostan Beyler, Müslüman halkın, Vasiliki ve Hacı Karabet Efendiler ise gayri Müslim ahalinin seçilmiş temsilcileri olarak katılmışlardır.
1800’lu yılların ikinci yarısında “Meclis-i Beledi” adıyla Belediye Meclisleri kurulmaya başlandı. Bu meclisler iki yıllığına seçiliyordu. Seçilen üyeler kendi aralarında yaptıkları seçimle Belediye Reislerini seçiyorlardı. 1886 yılı salnamesinde Meclis-i Beledi başlığı altında, Akşehir Belediyesi’nin meclis üyeleri zikredilmiştir. Buna göre belediye meclisi şu üyelerden meydana geliyordu:
“Reis: Bostan Bey
Azalar(üyeler): Haydar Efendi, Karabet Efendi, Artin Efendi, Kirkor Efendi, Agiya Efendi ve Kalfa(Mimar): Mığırdıc Efendi”
İşte Bostan Bey bu reisliği sırasında müze olarak kullanılan eski belediye binasının yapılması için Belediye Meclis Üyesi Haydar Bey, Karabet Efendi, Artin Efendi, Kirkor Efendi, Agiye Efendi ile birlikte karar aldırdı.
Bu tarihten sonra ölümüne kadar Bostan Bey hep belediye meclis üyesi olarak seçilmiştir. Örneğin1896 yılı salnamesinde Daire-i Belediye başlığı altında şu bilgiler bulunmaktadır.
“Reis: Abdulraif Efendi
Aza: Bostan Bey, Ahmet Efendi, Hacı İbrahim Ağa, Bostan Efendi, Hacı İsmail Ağa, Hacı Karebet Efendi, Papaysan Hacı Karebet Efendi, Merop Efendi”
Bostan Bey, belediye yönetimi içerisinde olması nedeniyle belediye binasının yapılmasına yakın ilgi göstermiştir. Ancak yapımın uzun sürmesi nedeniyle Akşehir Belediyesi’nin bu binaya taşınması 1904-1905 yıllarında gerçekleşmiştir.
Bostan Bey olarak meşhur olan Şemseddinzade Mustafa Efendi, 1329 (1911) tarihinde vefat etmiştir. Vefat edinceye kadar belediye meclis üyeliğini sürdürmüştür.
Osmanlı’da bir Bostancı
