Bugün artık hayvana yönelik bazı fiiller, yalnızca ahlaki bir sorun değil; ceza hukuku kapsamında açık bir suçtur.
Ceza Hukuku Neyi Koruyor?
Türk Ceza Kanunu’nda hayvanlara özgü bir suç başlığı bulunmasa da, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılan değişikliklerle birlikte, hayvanların yaşam hakkı ve bedensel bütünlüğü ceza hukuku koruması altına alınmıştır. Evcil bir hayvanı kasten öldürmek, işkence etmek ya da hayvanla cinsel ilişkide bulunmak artık “kabahat” değildir; hapis cezası tehdidi altındaki suçlardandır.
Bu noktada önemli olan şudur: Hukuk, hayvanı artık yalnızca sahibinin malvarlığına dâhil bir eşya olarak görmemekte; kendisi için korunması gereken canlı bir varlık olarak kabul etmektedir.
“Nasıl Olsa Ceza Alınmıyor” Dönemi
Toplumda uzun süre “nasıl olsa cezası yok” algısı hâkimdi. Oysa ceza hukukunun temel amacı, yalnızca cezalandırmak değil; caydırıcılık sağlamaktır. Hayvana yönelik suçların re’sen soruşturulması, şikâyete bağlı olmaması ve adli sicile işleyen yaptırımlar öngörülmesi, bu algıyı kırmaya yönelik önemli adımlardır.
Elbette sorun sadece kanunda yazmakla çözülmez. Uygulama, soruşturma ve yargılama pratiği bu düzenlemelerin gerçek anlamda işlerlik kazanıp kazanmadığını gösterecektir.
TCK Neden Hâlâ Önemli?
Her ne kadar özel kanun öncelikle uygulansa da, Türk Ceza Kanunu’nun genel hükümleri hayvana karşı işlenen suçlar bakımından da yol göstericidir. Kast, teşebbüs, iştirak gibi temel ceza hukuku kavramları burada da geçerlidir. Ayrıca hayvana yönelik şiddetin aynı zamanda kamu güvenliğini tehdit ettiği veya başka suçlarla kesiştiği durumlarda, TCK hükümleri devreye girmektedir.
Şiddetin normalleştiği bir toplumda hukuk da yara alır. Bu nedenle hayvan haklarının ceza hukuku kapsamında korunması, bir “lüks” değil; hukuk devleti olmanın doğal sonucudur.