Anladım ki aklına geleni yazmak yazı yazmak değildir. (Cemil Meriç)

Bu haftaki yazımı severek okuyacağınızı düşündüğüm felsefi içerikli kitap tavsiyelerine ayırdım. Umarım felsefeye karşı farkındalık oluşturabilmek adına bir katkım olur.

SOFIE’NİN DÜNYASI / Jostein Gaarder

Felsefe söyleşilerimize ilk başladığımız yazımızda, Sofie’nin Dünyası’nı tavsiye etmiştim. Her yaştan okuyucunun okuması gereken, felsefeye ilgi duyan ve felsefeyi öğrenmek isteyenlerin de mutlaka okuması gereken bir kitap. Çünkü felsefe hakkında bilinmesi gereken hemen her şey Sofie’nin Dünyası’nda anlatılmış. 1991 yılında yayınlanan Sofie’nin Dünyası; Japonca, Arapça, Rusça gibi dillere çevrildi. Norveçli yazar ve felsefe öğretmeni Jostein Gaarder tarafından kaleme alınan eser, yayınlandığı her ülkede de satış rekorları kırdı.

Anlaşılır ve sade bir dili olan kitap, öğretici özelliği ile biz felsefe öğretmenlerinin ders kitabı olarak kullandığı bir eser. Felsefe tarihine ışık tutan kitabın hikayesi, Sofie’nin aldığı bir mektupla başlar. Kitabımızın ana karakteri Sofie bir gün posta kutusunda “kimsin sen?” yazılı bir not bulur. Bu küçük soru ile felsefe tarihinde yaşanan olaylar, akımlar, filozoflar tek tek incelenir. Sizi felsefeye doyuracağına inandığım Sofie’nin dünyasında yolculuk yaparken, hem öğreniyor hem de onun heyecanlarına ortak oluyorsunuz.

Sofi’nin Dünyasından kısa bir alıntı; “Değişmedin zaten. Hiçbir şey değişip ‘başka bir şey’ olmaz. Geliştin sadece, yaşın ilerledi.”

YABANCI / Albert Camus

Varoluş felsefesi hakkında bilgi veren ve polisiye bir roman olan Yabancı, ağır konular işlemesine rağmen son derece akıcı ve sade bir dile sahip, kitap; özgürlük, aşk, suç, ceza, aile, sevgi, bağlılık ve hayatın anlamsızlığı gibi kavramlar hakkında görüşler içeriyor.

Kitabın ana karakteri Meursault, bir cinayet işler. Hapishanede kaldığı süreç o kadar güzel anlatılmış ki insan özgürlüğünün kıymetini çok iyi anlıyor. Meursault’ın mahkemedeki karar anında hissettikleri ve adım adım ölüme yürürken, aynı zamanda hayatın anlamını kavramış bir adam olarak karşımıza çıkıyor. Toplum tarafından farklı düşündüğü için yargılanan ve her şeye yabancı kalan Meursault’ın sıra dışı öyküsü, hayata karşı bakış açınızı değiştirecek kadar etkileyici bir anlatıma sahip.

Kitaptan bir alıntı; “Kendimi yengeç gibi hissediyorum. Yengeçler denizde yaşar ama yüzemez. Ben de nefes alabiliyorum ama dünyaya bir türlü ayak uyduramadım sanırım.”

DEVLET / Platon

Siyaset felsefesi alanında yazılan ilk eser olan Devlet, günümüzden yaklaşık 2500 yıl önce yazılmış olsa bile hala popülaritesini koruyor. Bu eserde Platon (Eflatun); kadın-erkek, yoksul-zengin, işçi, sanatçı, asker ve yönetici gibi birçok sınıf ile ideal devlet yapısının nasıl olması gerektiğini anlatıyor. Dili günümüze göre biraz ağır olsa da bu kitap bizlere, insanların yaşadığı sorunları sorgulamamız gerektiğini, göremediğimiz gerçekleri görmemizi sağlıyor. Ayrıca Platon kutsadığımız demokrasi kavramına da eleştirilerde bulunuyor. Bakın Platon’un demokrasi ile ilgili şu ifadesi bence çok önemli; “Demokrasi, bir eğitim işidir. Eğitimsiz kitlelerle demokrasiye geçilirse oligarşi olur. Devam edilirse demagoglar türer. Demagoglardan da diktatörler çıkar.”

Platon’un Devlet’inden; “Şairler şiirlerine, babalar oğullarına nasıl düşkün olursa, kendi çabalarıyla servet sahibi olanlar da paraya kendi eserleri gibi düşkün olurlar.”

BU ÜLKE / Cemil Meriç

Listemizde yer alan ilk Türk yazarla felsefe kitaplarını tanımaya devam ediyoruz. Cemil Meriç’in Doğu-Batı meselesi, sağ-sol çatışması gibi konulara değindiği kitabı ilk kez 1974 yılında yayımlandı. Cemil Meriç kitabında Türkiye’deki edebiyat ve siyaset dünyasını, Doğu’nun fikir dünyasını ve önemli düşünce insanlarını ele almaktadır.

Ülkesini seven ve ülkesi ile gurur duymak isteyen her vatandaşın okuması gereken bir kitap. Çünkü bu kitap bize bizi anlatıyor. İçinde altı çizilecek onlarca cümle var. Yazarın gözleri görmeden bu eseri yazması da bence çok anlamlı.

Düşünce şüpheyle başlar. Düşünce, tezatlarıyla bütündür. Zıt fikirlere kulaklarımızı tıkamak, kendimizi hataya mahkûm etmek değil midir? Bu Ülke / Cemil Meriç

ERMİŞ / Halil Cibran

Felsefe sevmeyenlere bile felsefe sevdirecek olan Ermiş kitabı son dönemlerin bu alanda en çok sevilen eserleri arasında yer alıyor. Bir dönem İncil’den bile çok satmış.

Bir kahinin insanlık ve hayatla ilgili konuşmalarından oluşan 26 adet eser mevcut içinde. Üniversite öğrencisi olduğum yıllarda başucu kitabım idi.

Ermiş kitabında aşk, evlilik, ayrılık, dostluk, arkadaşlık ve sevinç gibi konulara dair felsefi açıdan nasihatler bulabilir, yolunuzu çizebilirsiniz.

Paragraf sorularını çözerken zorlanan öğrencilerime hep tavsiye etmişimdir Halil Cibran’ın kitaplarını. Halil Cibran’ı anlayan felsefeyi de, yaşamın manasını da, aşkı da, sevgiyi de, dostluğu da anlar.

 “Bir ağaç, bir kuşa nerelisin diye sormaz. Yalnızca şarkısına eşlik eder.” H. Cibran

HASBİHAL / Hakan Zeybek

Okumanızı istediğim son kitap da benden olsun.

Hasbihal (Dostça Söyleşi), pandemi nedeniyle öğrencilerimle yüz yüze ders işleyemediğim günlerde, öğrencilerim ve velilerim ile karşılıklı sohbet edercesine biraz komik, biraz ciddi bir tarzda, öğretmenlik deneyimlerimin de katkısıyla deneme tarzında kaleme aldığım bir kitap. Kitapçık desek daha doğru olur, yaklaşık 110 sayfa. Tilki yayıncılık tarafından basılan Hasbihal’de öğrenmeyi etkileyen faktörleri sade ve açıklayıcı örneklerle anlatmaya çalıştım. Okuma alışkanlığınız henüz oluşmamış ve kitap okurken hemen sıkılıyorsanız Hasbihal’in tam size yönelik olduğunu söyleyebilirim. Çünkü ince bir kitap ve mizahi tarzda yazmaya çalıştım. Bir demlik çayı bitirmeden, kitabı okuyup bitiren arkadaşlarım var. Siz de bir demlik çay eşliğinde kitabımı okumak isterseniz; https://www.tilkikitap.com/kitap-cikaranlar/hakan-zeybek-1448.html adresinden Hasbihal’e ulaşabilirsiniz.

Hasbihal’den “I’m Müslüm Don’t Panik” ( Ben bir Müslümanım, panik yapmam)

Yukarıda tavsiye ettiğim kitaplara bir türlü odaklanamazsanız, sıkılırsanız veya bitiremeyecek gibi hissederseniz sakın kendinizi suçlamayın ya da bana kızmayın! Bu çok normal. Hiç kimse her başladığı kitabı bitiremez. ‘İlla bitireceğim’ baskısıyla da kitap okunmaz. Demek ki tavsiye ettiğim kitaplar size göre değilmiş. Tekrar tekrar denemenin hiçbir mahsuru yok. Hemen yeni bir kitaba başlayın veya internetten tavsiye edilmiş olan kitap listelerini inceleyin.

Geçen hafta kitap okumanın faydalarından bahsetmiştik, bu yazımızda okumanızı isteğim kitaplardan örnekler sunmaya çalıştım. Gelecek hafta ise kitap okuma alışkanlığı kazanmanın yollarından bahsedelim inşallah.

Kalın sağlıcakla.